Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο ρόλος της φιλοσοφίας είναι η αναζήτηση του νοήματος της ζωής. Αλλά ο Γάλλος φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος Αλμπέρ Καμί πίστευε ότι η ζωή είναι από τη φύση της κενή νοήματος. Αν και, αρχικά, αυτή η άποψη φαίνεται να είναι καταθλιπτική, ο Καμί πιστεύει ότι μόνο αν αποδεχτούμε αυτό το γεγονός έχουμε τη δυνατότητα να ζήσουμε, στον βαθμό του εφικτού, μια καλή ζωή. Ο Καμί διατυπώνει αυτή την άποψη στο βιβλίο Ο μύθος του Σίσυφου. Ο Σίσυφος ήταν ένας Έλληνας βασιλιάς ο οποίος είχε χάσει την εύνοια των θεών και είχε καταδικαστεί σε μια φρικτή μοίρα στον Κάτω Κόσμο. Η αποστολή του ήταν να σπρώχνει έναν τεράστιο βράχο στην κορυφή ενός υψώματος, ο οποίος στη συνέχεια κατρακυλούσε πάλι στους πρόποδες. Ο Σίσυφος έπρεπε τότε να κατέβει στους πρόποδες και να ξεκινήσει πάλι από την αρχή την προσπάθειά του, η οποία δεν είχε τέλος.
Ο Καμί γοητεύτηκε από αυτόν τον μύθο επειδή εξέφραζε κάτι από την κενότητα και το παράλογο της ζωής μας. Ο Καμί βλέπει τη ζωή σαν μια ατέλειωτη προσπάθεια για την πραγματοποίηση έργων που είναι εντελώς ανούσια.
Αναγνωρίζει ότι πολλά από αυτά που κάνουμε σίγουρα φαίνονται να έχουν νόημα, αλλά αυτό που προτείνει είναι κάτι πιο αδιόρατο. Από τη μία, είμαστε ενσυνείδητα όντα που δεν μπορούμε παρά να ζήσουμε τη ζωή μας θεωρώντας ότι έχει κάποιο νόημα. Από την άλλη, αυτό το νόημα δεν ενυπάρχει στο σύμπαν, αλλά μόνο στον νου μας. Το σύμπαν δεν έχει νόημα ούτε σκοπό’ απλώς υπάρχει. Αλλά επειδή, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα όντα, έχουμε συνείδηση, αναζητάμε νόημα και σκοπό παντού.
Η αναγνώριση του παραλόγου
Το παράλογο, κατά τον Καμί, είναι αυτό που νοιώθουμε όταν συνειδητοποιούμε ότι το νόημα που δίνουμε στη ζωή δεν υφίσταται πέρα από τη συνείδησή μας. Είναι το αποτέλεσμα της αντίφασης μεταξύ της αίσθησης που έχουμε για το νόημα της ζωής μας και της γνώσης ότι το σύμπαν δεν έχει νόημα.
Ο Καμί εξετάζει τι σημαίνει να ζούμε με αυτή την αντίφαση. Ισχυρίζεται ότι μόνο αν αποδεχτούμε ότι η ζωή είναι κενή νοήματος και παράλογη είμαστε σε θέση να ζήσουμε ικανοποιητικά. Αποδεχόμενοι το παράλογο, η ζωή μας μετατρέπεται σε μια διαρκή εξέγερση εναντίον του ανούσιου σύμπαντος, και μπορούμε να ζήσουμε ελεύθεροι.
Αυτή την ιδέα ανέπτυξε περισσότερο ο φιλόσοφος Τόμας Νάγκελ, ο οποίος είπε ότι το παράλογο της ζωής βρίσκεται στη συνείδηση επειδή, όσο σοβαρά και αν πάρουμε τη ζωή, πάντοτε γνωρίζουμε ότι, από κάποια άποψη, αυτή η σοβαρότητα μπορεί να αμφισβητηθεί.
Ο Καμί γεννήθηκε στην Αλγερία το 1913. Έναν χρόνο αργότερα, ο πατέρας του σκοτώθηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και έτσι τον Καμί ανέθρεψε η μητέρα του σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Αλγεριού, όπου πέρασε την πρώτη κρίση φυματίωσης, μια ασθένεια από την οποία έκτοτε θα υπέφερε σε όλη του τη ζωή. Σε ηλικία 25 ετών εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, όπου άρχισε να ασχολείται με την πολιτική. Το 1935 έγινε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά το 1937 τον διέγραψαν. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου συμμετείχε στη Γαλλική Αντίσταση, εκδίδοντας μια παράνομη εφημερίδα, και έγραψε πολλά από τα γνωστότερα έργα του, μεταξύ των οποίων και το μυθιστόρημα Ο ξένος. Έγραψε πολλά θεατρικά έργα, μυθιστορήματα, και δοκίμια, και το 1957 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο Καμί σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα σε ηλικία 46 ετών, αποδεχόμενος την πρόσκληση ενός φίλου του να τον μεταφέρει οδικώς στο Παρίσι, παρότι είχε ήδη αγοράσει σιδηροδρομικό εισιτήριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου