Ηλίας Κουσκουβελης: Η Άγκυρα βρίσκεται στην κατωφερή πλευρά του κύκλου της ισχύος της – Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας καταγράφει ήττες

Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ηλίας Κουσκουβέλης

«Η Κύπρος ζει στη νεφελοκοκκυγία των διαπραγματεύσεων και την μακαριότητα των ψευδαισθήσεων ότι θα τα βρει η ελληνοκυπριακή πλευρά με τον «καλό» Ακιντζί. Φαίνεται ότι δεν ακούν τι λέει ο Σουλτάνος της Άγκυρας, ούτε μας έχουν ακόμη απαντήσει τι θα γίνει με τα στρατεύματα του Αττίλα».
Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στο «Φιλελεύθερο» ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ηλίας Κουσκουβέλης, ο οποίος σημειώνει πως το βασικό στοιχείο μίας υποφερτά αποδεκτής «λύσης» είναι η αποχώρηση του στρατευμάτων κατοχής. Την ίδια ώρα, ο κ. Κουσκουβέλης σημειώνει πως η Τουρκία καταγράφει συνεχείς ήττες στην εξωτερική της πολιτική.
Ο καθηγητής Ηλίας Κουσκουβέλης με πλούσιο συγγραφικό έργο αλλά και με παρεμβάσεις στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνών θεμάτων, έχει πρόσφατα δημοσιεύσει το νέο του βιβλίο με τίτλο «Θεωρία απόφασης στον Θουκυδίδη» (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας).
Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο, εργαλείο ανάλυσης και στρατηγικής σκέψης, που συμπληρώνει ένα κενό στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής.
-Είστε εξ εκείνων που θεωρούν πως οι εξελίξεις έχουν αναβαθμίσει, εκ νέου, το ρόλο της Τουρκίας; Οι Αμερικανοί φαίνεται να τα ξαναβρίσκουν με την Άγκυρα, μετά και τα όσα είχαν αναφερθεί για τις σχέσεις Τουρκίας με το ISIS.
– Όχι, δεν ανήκω σε αυτούς που θεωρούν ότι οι εξελίξεις έχουν αναβαθμίσει εκ νέου τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή.
Η Τουρκία έκανε απλώς μία συναλλαγή: παραχώρησε τη χρήση της αεροπορικής βάσης του Ινστιρλίκ στις Ηνωμένες Πολιτείες και πήρε ως αντάλλαγμα τη δυνατότητα να δημιουργήσει μία «ουδέτερη ζώνη» στα σύνορά της με την Συρία – κάτι που δεν είναι τόσο εύκολο να γίνει – και, υπό το πρόσχημα των πληγμάτων στις δυνάμεις των Τζιχαντιστών, να πλήττει και τους Κούρδους αντάρτες.
Η σκοπιμότητα αυτή – όπως προηγουμένως και οι σχέσεις της με το ISIS – έγινε γρήγορα αντιληπτή στη Δύση, με αποτέλεσμα να υπάρξουν επικρίσεις τόσο στην πολιτική της Τουρκίας, όσο και σε αυτή των ΗΠΑ που επέτρεψαν τούτη την εξέλιξη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία, λόγω μεγέθους, οικονομικών επιδόσεων για μία δεκαετία, γεωγραφικής θέσης και εξελίξεων στον Καύκασο και στη Μέση Ανατολή, έχει, περίπου από τη δεκαετία του 1990, αναβαθμισθεί διεθνώς. Ωστόσο, θα πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα.
Η μεγάλη εικόνα είναι ότι η Τουρκία υποχωρεί ή, αν θέλετε, η εξωτερική της πολιτική καταγράφει ήττες από τη στιγμή που αποφάσισε αφενός μεν να τα «σπάσει» με το Ισραήλ, αφετέρου δε να εμπλακεί στα εσωτερικά των Αράβων (π.χ., στην Αίγυπτο) και ιδιαίτερα στη Συρία. Η πολιτική στη Συρία είναι το μεγάλο λάθος της Τουρκίας, που το χρεώνεται ο Ερντογάν.
-Η σύγκρουση με τους Κούρδους θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμα προβλήματα στην Τουρκία; Κοντολογίς θα πάθει η Τουρκία αυτό που φοβάται με την αυτονομία των Κούρδων;
-Μου αρέσει η λέξη «μακροπρόθεσμα», διότι έτσι θα πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα. Εκτιμώ πως ναι, και η Τουρκία θα ζήσει για πολλά χρόνια με το Κουρδικό. Θεωρώ δε πως η συγκεκριμένη πρόβλεψη είναι μάλλον εύκολη. Γιατί; Ας ξεκινήσουμε πρώτα από το παρόν.
Πολύ απλά, η Τουρκία πήγε να θέσει τη Συρία στη σφαίρα επιρροής της και, τελικά, αποκόμισε ένα μόρφωμα Τζιχαντιστών και, μετά το κουρδικό μόρφωμα στο Ιράκ, ένα νέο κουρδικό μόρφωμα στα σύνορά της με τη Συρία, καθώς και επιδείνωσή των σχέσεών της με το Ιράν.
Συνεπώς έχει να αντιμετωπίσει τρεις κουρδικές οντότητες, μία στο εσωτερικό και δύο στο εξωτερικό, με εκείνη του Ιράκ να τυγχάνει διεθνούς υποστήριξης και να βρίσκεται πολύ κοντά στην ανεξαρτησία. Ας περάσουμε τώρα να δούμε το γενικό και μακροπρόθεσμο.
Ο Ερντογάν, βλέποντας πως έχει αποτύχει το κεμαλικό μοντέλο «ένα κράτος, ένα έθνος», επεχείρησε, για να αντιμετωπίσει το Κουρδικό, να βελτιώσει τη συνταγή, βάζοντας στο παιχνίδι, ως νέο-οθωμανός, και τη θρησκεία. Όμως και αυτό απέτυχε, καθώς το (τουρκικό) κράτος δεν μπόρεσε να υποχωρήσει στο ζήτημα της αυτονομίας των Κούρδων. Έτσι, τα πράγματα βρέθηκαν και πάλι στο σημείο μηδέν, με την Τουρκία να μην έχει άλλες λύσεις.
Διότι αν η αυτονομία των Κούρδων είναι η λύση, αυτός ο δρόμος είναι επικίνδυνος για την ακεραιότητα της Τουρκίας, καθώς ανοίγει το δρόμο για περαιτέρω εξελίξεις – πόσο μάλλον που ένα κουρδικό κράτος μπορεί σύντομα να υπάρχει στα σύνορά της.

Φωτογραφία Αρχείου: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης σε συνάντηση με τα Μέλη της Ιεράς Συνόδου. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΥΠΕ/ΚΑΤΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

-Στη μεγάλη αυτή η εικόνα των εξελίξεων, πού τοποθετούνται Ελλάδα και Κύπρος;
-Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή – δυστυχώς για μία ακόμη φορά – τοποθετείται στον αστερισμό του νέου μνημονίου και των εκλογών, ενώ δέχεται, χωρίς διαμαρτυρία, και τον χείμαρρο των μεταναστών που προκαλεί ή διευκολύνει η Τουρκία.
Η Ελλάδα κατά τους τελευταίους οκτώ μήνες απώλεσε ό,τι είχε κατορθώσει να αποκαταστήσει από το μετά το 2010 τρωθέν κύρος της. Όσο για την Κύπρο, είναι ευτυχές το γεγονός ότι τελειώνει με το μνημόνιο και ανακτά το τιμόνι της οικονομίας της.
Ωστόσο, η Κύπρος ζει στη νεφελοκοκκυγία των διαπραγματεύσεων και την μακαριότητα των ψευδαισθήσεων ότι θα τα βρει η ελληνοκυπριακή πλευρά με τον «καλό» Ακιντζί. Φαίνεται ότι δεν ακούν τι λέει ο Σουλτάνος της Άγκυρας, ούτε μας έχουν ακόμη απαντήσει τι θα γίνει με τα στρατεύματα του Αττίλα.
Ορισμένοι υπολογίζουν ότι το κλειδί για την έγκριση από τον κυπριακό λαό μίας κάποιας «λύσης» του Κυπριακού είναι το περιουσιακό. Όμως, κατά την άποψή μου, το βασικό στοιχείο μίας υποφερτά αποδεκτής «λύσης» είναι η αποχώρηση του στρατευμάτων κατοχής.
-Εάν όντως η Τουρκία πάρει τα «πάνω» της, πώς μας επηρεάζει ως Ελληνισμό;
Η Τουρκία, όπως ανέφερα, διαθέτει ισχύ, αλλά εκτιμώ πως βρίσκεται στην κατωφερή πλευρά του κύκλου της ισχύος της. Όμως σημασία δεν έχει τι κάνει η Τουρκία, αλλά το τι κάνουμε εμείς. Και όπως φαίνεται δεν τα κάνουμε καλά… Προσωπικά, όπως εξήγησα αναλυτικά στην προηγούμενη συζήτησή μας (Φιλελεύθερος, 01.01.2015), πιστεύω στη μακροπρόθεσμη, σοβαρή και διακριτική ανάπτυξη των συντελεστών ισχύος Ελλάδας και Κύπρου, στο πλαίσιο μίας συνολικής στρατηγικής.
Γνωρίζω ότι αυτό μπορεί να γίνει αλλά χρειάζεται δουλειά, υπομονή, επιμονή και πίστη.
Εσωτερικοί πολιτικοί λόγοι
οδήγησαν στην στρατιωτική επιλογή
-Είναι αρκετοί που υποστηρίζουν πως η στρατιωτική επιλογή που έκανε η Τουρκία συνδέεται με τους εσωτερικούς πολιτικούς σχεδιασμούς του Ερντογάν με την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Συμφωνείτε;
-Ναι, συμφωνώ. Διότι από την ένταση που δημιουργείται κερδίζει εκλογικά ο Ερντογάν, καθώς οδηγεί κάποιους ψηφοφόρους να απομακρυνθούν από το κουρδικό κόμμα (HDP), του οποίου η συρρίκνωση ενδεχομένως να επιτρέψει στο AKP να ξανακερδίσει την αυτοδυναμία και, γιατί όχι, και την απαιτούμενη για αναθεώρηση του Συντάγματος πλειοψηφία. Δεν αποκλείεται δε, όπως σημείωνε αρθρογράφος της Ζαμάν, να ξαναδούμε τον Ερντογάν και τον Οτσαλάν, τους δύο ηγέτες που πλήττονται προσωπικά από την άνοδο του HDP, να ξεκινούν και πάλι μία ειρηνευτική διαδικασία… μετά, όμως, τις εκλογές.
 http://mignatiou.com/2015/08/i-exoteriki-politiki-tis-tourkias-katagrafi-ittes/