Κι όμως, επεμβάσεις εγκεφάλου γίνονταν και στην αρχαία Ελλάδα!

Αν νομίζετε πως οι χειρουργικές επεμβάσεις είναι προνόμιο της σύγχρονης ιατρικής μετά από τα παρακάτω θα αναθεωρήσετε τις απόψεις σας…

Ένα κρανίο που βρέθηκε στην οδό Κανελλάκη στη Χίο με οπή από τρυπανισμό στο αριστερό βρεγματικό οστούν - που χρονολογείται στο 2ο μισό του 2ου αιώνα π.Χ.- θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα για την Ιστορία της Ιατρικής.

Όπως σημειώνει η διδάκτωρ της Ιστορίας της Ιατρικής Σεβαστή Χαβιάρα-Καραχάλιου: «το εύρημα δεν είναι πρωτοφανές αλλά δεν είναι και συνηθισμένο. Οι οστεοτρυπανώσεις γίνονταν από πολύ παλιά στα ασκληπιεία, όταν βεβαίως υπήρχαν ενδείξεις. Σε ανασκαφές ασκληπιείων έχουν βρεθεί και οστεοτρύπανα».

Μάλιστα, έχουν βρεθεί και άλλα κρανία με οπή, που δείχνουν ότι έγιναν επεμβάσεις εν ζωή και ότι μάλιστα ο άνθρωπος έζησε για αρκετό καιρό, ώστε να υπάρχουν στο οστούν σημεία επουλώσεως.

«Χωρίς να σημαίνει ότι θα κλείσει η οπή, αμβλύνονται τα χείλη της τρυπανώσεως και γενικά γίνεται πιο λεία η περιοχή της οπής», εξηγεί η κ. Καραχάλιου.

Οι λόγοι για τους οποίους προέβαιναν σε μια τόσο δύσκολη χειρουργική επέμβαση ήταν για να θεραπεύσουν τις επίμονες κεφαλαλγίες, για την ανακούφιση των πόνων.

«Και πράγματι, είχε μια ανακούφιση ο πάσχων, διότι δίνεται η ευκαιρία εκτόνωσης της ενδοκρανιακής πίεσης. Η οποία, δημιουργείται βέβαια σε παθολογικές καταστάσεις, κυρίως σε όγκους και αιματώματα. Σήμερα αυτές οι εγχειρήσεις ανήκουν στη νευροχειρουργική και δεν υπάρχει σχεδόν σημείο του ανθρώπινου εγκεφάλου που να μην είναι προσπελάσιμο στον νευροχειρουργό».

Ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου οι επεμβάσεις

Φυσικά μία τέτοια επέμβαση δε θα μπορούσε να μη θεωρείται «υψηλού κινδύνου» αφού είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες από σήμερα να κάνουν κάτι λάθος.

Όπως επισημαίνει η Διδάκτωρ για ένα τέτοιο επίτευγμα:

«Ακόμα και σήμερα η επέμβαση είναι ρίσκο. Είναι ένα προσκύνημα, είναι να το προσκυνάς. Ήταν μια εποχή φοβερά δύσκολη. Η Ιατρική τότε περνούσε από το σκοτάδι στο φως. Με την εμπειρία σιγά-σιγά αποκτάται η γνώση. Όμως και όλοι οι γιατροί δεν προέβαιναν σε τέτοιες επεμβάσεις».

Σημειώνει ότι ο Ιπποκράτης δεν χειρουργούσε και ότι παρέπεμπε τους ασθενείς, όποτε χρειαζόταν, στον χειρουργό. Οι χειρουργοί της εποχής εκείνης δεν είχαν πάντα το ελεύθερο να εξασκούν την επιστήμη τους.

Για παράδειγμα, υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες για Κορίνθιους που πήγανε και σπούδασαν στην Αίγυπτο, όπου δίπλα στους τεχνίτες και όχι ιατρούς ταριχευτές μάθαιναν ανατομία:

«Ηταν κάποτε ένας Νουμηδιανός που είχε πάει στην Αίγυπτο, εξασκήθηκε στην ανατομική και όταν επέστρεψε στην Κόρινθο του επέτρεψαν να εξασκεί τη χειρουργική. Μάλιστα στην Κόρινθο είχε έρθει ο μέγας Γαληνός και πήρε μαθήματα ανατομίας. Δεν άφησαν όμως αργότερα τον γιο του Νουμηδιανού να συνεχίσει και έτσι αυτός αναγκάστηκε να πάει στην Αίγυπτο».

Επεμβάσεις εργαστηριακές έκαναν εξάλλου σε μωρά που γεννιόντουσαν νεκρά ή σε... φυλακισμένους, που όσο σκληρό και αν ακούγεται, «εν ζωή τους ανέταμαν».

Τα... αρχαία αντισυπτικά!

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι πληροφορίες που μας δίνει για τα αντισηπτικά που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα και η θέση της μαστίχας, «αυτού του προϊόντος που παράγεται μόνο στη Χίο» στην Ιατρική.

«Η μαστίχα απ' όσο γνωρίζουμε, εχρησιμοποιείτο από τον Ιπποκράτη και είναι γραμμένα αυτά, για την κακοσμία του στόματος και για στομαχικά ενοχλήματα. Αργότερα και ο Ιπποκράτης το αναφέρει, σαν συστατικό της κηρωτής, το σημερινό τσιρότο.

Το έφτιαχναν από μαστίχα, κερί της μέλισσας και διάφορα άλλα υλικά. Αλείφανε το πανί, που γινόταν κατά κάποιο τρόπο αδιάβροχο και είχε την κολλητική ιδιότητα και κάλυπταν τις πληγές για λόγους προστασίας».

Μπορεί να έβαζαν απ' έξω την κηρωτή για να καλύψουν την έλλειψη ουσίας και βεβαίως δρούσε σαν αντισηπτικό, διότι αν καλύψεις την πληγή την προστατεύεις για να μη μολυνθεί», προσθέτει.

stifora